Zgoda na pliki cookie

Nasza witryna wykorzystuje pliki cookie, aby zapewnić wygodę przeglądania i dostarczać informacje. Przed dalszym korzystaniem z naszej witryny zgadzasz się i akceptujesz naszą Politykę plików cookie i prywatność

STARTWydarzeniaAktualnościDodaj firmęKonkursy


Historia Bielan

Pochodzenie nazwy "Bielany" nie jest do końca znane. Nazwa najprawdopodobniej pochodzi od:
  • białych habitów kamedułów
  • białego koloru klasztoru oo. Kamedułów - najstarszego zabytku na Bielanach
  • białych piasków
Najstarsze ślady działalności człowieka na tym terenie pochodzą z epoki kamiennej (znaleziska na terenie Wólki Węglowej) oraz epoki brązu (osada w rejonie Placówki). W XVI w. część lasów w rejonie Młocin wydzielono, zakładając królewski zwierzyniec (czyli teren polowań dla monarchów). Na pograniczu puszczy żyzne gliny brunatne sprzyjały rolnictwu, lecz wraz z wycinką lasów wzrastał także obszar piaszczystych nieużytków (stąd nazwa osiedla Piaski). Erem kamedulski, ufundowany na owej górze przez króla Władysława IV w roku 1639 ,dał początek obecnej nazwie gminy, bowiem od białych habitów nazywano klasztor Bielanami. Od 1673 do kościoła klasztornego ciągnęły pielgrzymki, spowodowane przeniesieniem tu z kolegiaty warszawskiej czczonego obrazu św. Bonifacego. Znaczącym założeniem przestrzennym była podmiejska posiadłość królowej Marii Kazimiery na Marymoncie (fr. - Góra Marii), zaprojektowana w 1691 r. przez Tylmana z Gameren. Relikty pałacyku przetrwały w murach obecnego kościoła przy ul. Gdańskiej na Żoliborzu, ale północna część zwierzyńca pałacowego, założonego ok. 1750 i zwanego później Kaskadą, należy dziś do Bielan. Z tych czasów pochodzi także niewielki staw parkowy w pobliżu ul. Kolektorskiej. Zwierzyniec został w ostatnich czasach przecięty Trasą Armii Krajowej, która stanowi granicę gminy. Najbardziej oddalonym od ówczesnej Warszawy był zespół rezydencjonalny Henryka Brühla w Młocinach, którego relikty wraz z pałacem zachowały się do naszych czasów.

W XIX w. nastąpił rozwój sieci bielańskich dróg, w roku 1819 ukończono budowę tzw. Szosy Zakroczymskiej. Do najdawniejszych dróg należy obecna ul. Wólczyńska. Nieoczekiwanie dawną metrykę ma również ul. Wolumen, wyprostowana i uregulowana przed 1888 r. Wraz ze swym przedłużeniem (dzisiejsza ul.Lindego), łączyła ona Wawrzyszew z Szosą Marymoncką. Na starych planach Bielan z XVIII i XIX w. zaznaczone są także: kopalnia żwiru na terenie obecnego AWF, cegielnia w okolicach dzisiejszego bazarku na Wolumenie oraz kilka karczm. Puste tereny pomiędzy Lasem Bielańskim, Powązkami i Wawrzyszewem, nazywano Bielańskim Polem Wojennym, pełnił on funkcję poligonu. Podwójny pierścień fortów przekształcający Warszawę w miasto-twierdzę zaczął powstawać w 1883 r.

Na terenie Bielan Rosjanie wystawili dwa obiekty:
  • Fort I "Bielany" (zachowany w postaci szczątkowej na tyłach Cmentarza Włoskiego)
  • Fort II "Wawrzyszew" (przy obecnej ul. Księżycowej)
Po ustąpieniu wojsk rosyjskich w 1915 r. Pola Bielańskie straciły znaczenie militarne. Pas osiedli przyłączonych do miasta (Czarny Dwór, Piaski, Słodowiec, Marymont, Ruda i Potok) rozplanowano krótko po 1918, wytyczając ulice i domy mieszkalne z których wiele przetrwało do dziś. Najwcześniej zaczęła budować spółdzielnia "Zdobycz Robotnicza", która po zabudowaniu kilku ulic domkami szeregowymi w stylu dworkowym przerzuciła się na wznoszenie większych domów wielorodzinnych. Przed wybuchem drugiej wojny światowej wznoszono całe ciągi kilkupiętrowych kamienic, głównie wzdłuż ulic: Marymonckiej, Podczaszyńskiego, al. Zjednoczenia, Żeromskiego i Kasprowicza.

21 września 1939 r. 30 pułk strzelców kaniowskich stoczył na terenach pomiędzy Młocinami a wsią Placówka krwawy bój z Niemcami. Podczas powstania warszawskiego północne tereny dzisiejszej dzielnicy Bielany znalazły się w zasięgu działania Grupy "Kampinos" Armii Krajowej. Krwawymi stratami zakończył się nieudany szturm powstańców na polowe lotnisko bielańskie (teren obecnego osiedla Wrzeciono). Po upadku powstania wysiedlono całą ludność części Bielan należącej do Warszawy, pozostali natomiast mieszkańcy okolicznych wsi, którzy "wsławili" się masowym szabrem na opustoszałych osiedlach. Straty w zabudowie w porównaniu z innymi dzielnicami Warszawy były stosunkowo niewielkie.

W 1951 ponownie poszerzono granicę miasta, włączając do Bielan Wawrzyszew, Chomiczówkę, Radiowo, Wólkę Węglową, Placówkę i Młociny. Od tej pory Bielany należały do dzielnicy Żoliborz, a następnie (od 16 czerwca 1994) stanowiły odrębną, samorządną gminę. Od czasów reformy administracyjnej Warszawy w 2002 stały się jedną z osiemnastu dzielnic stolicy.

Historia Lasu Bielańskiego

Pierwotnie Las Bielański był fragmentem ogromnej Puszczy Mazowieckiej. Pierwsze osadnictwo na tym terenie pojawiło się około XV wieku pod postacią wsi Polków, która była najpierw wsią książęcą, a potem królewską. W 1639 na wzgórzu w pobliżu wsi założono erem kamedulski, a w 1669 roku ukończono budowę kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W czasie zaborów mieściło się w nim osiedle carskich żołnierzy. Dziś na jego miejscu rośnie osiemdziesięcioletni las robiniowy.

W XIX wieku las zyskał ważną funkcję rekreacyjną dla mieszkańców Warszawy. W 1929 roku na jego skraju powstała Akademia Wychowania Fizycznego. Po II wojnie światowej wszedł w granice Warszawy, powstał w nim park kultury ze znaną wówczas karuzelą. Ze względu na niszczenie środowiska naturalnego na terenie lasu w 1973 roku podjęto decyzję o likwidacji parku kultury i utworzeniu tutaj rezerwatu.

Historia Osiedla Chomiczówka

Nazwa pochodzi od rodziny Chomiczów, która w 1974 roku została stąd przymusowo wywłaszczona. W rok później zaczyna się budowa pierwszych bloków, które dają początek współczesnemu osiedlu Chomiczówka, które dokładnie oddaje klimat architektury mieszkaniowej lat 70. Wysokie, identyczne bloki zatopione w zieleni. 27 grudnia 1976 uruchomiono pętlę autobusową przy ul. Conrada. Dopiero pod koniec lat 90. zaczęto tu stawiać budynki o bardziej nowoczesnej architekturze. Pomimo iż osiedle leży daleko od centrum, łatwo można się do niego dostać.

Historia Osiedla Marymont-Kaskada

Rejon Marymont-Kaskada nazwę przejął od założonego na Marymoncie założenia pałacowego ze zwierzyńcem, który znajdował się właśnie na terenie Kaskady. Istniejący tu dziś staw jest pozostałością po parku i rzece Rudawce, która tędy kiedyś przepływała.

Historia Osiedla Marymont Ruda
  • 1412 pierwsza wzmianka o Rudnym Młynie nad rzeką Rudawką
  • 1641 przekazanie wsi Ruda na uposażenie klasztorowi kamedułów, wymieniany jest tu nadal młyn nad stawem spiętrzonym na Rudawce
  • XIX w wymieniana jest Droga do Bielan, czyli trakt prowadzący wzdłuż ówczesnego brzegu Wisły przez wsie Polków i Ruda do klasztoru kamedułów to późniejsza ul. Kamedułów, obecnie Gwiaździsta
  • 1916 włączenie Rudy do Warszawy
  • 16 czerwca 1994 włączenie do gminy Bielany, w 2002 dzielnicy Bielany
Historia Osiedla Piaski

Na terenie dzisiejszych Piasków znajdowała się kiedyś Puszcza, którą wycięto pod uprawy, podobnie jak w całym rejonie Bielan z wyjątkiem Góry Polkowej. Obszar Piasków zajmowała częściowo osada Słodowiec i sąsiadowały one z Powązkami. Nazwa Piaski pochodzi od piasków, które zostały tu po wyjałowieniu gleb i nawianych z innych obszarów Bielan. Po przyłączeniu Piasków do Warszawy pojawiła się tu zabudowa mieszkaniowa, która zajmuje większą część tego rejonu, włącznie z nowymi osiedlami wybudowanymi po roku 1991.

Historia Osiedla Radiowo

Nazwa Radiowo pochodzi od Fortu Radiowo i rejon ten związany jest z północną częścią instalacji Transatlantyckiej Centrali Radiotelegraficznej na Bemowie.

Historia Osiedla Stare Bielany

Stare Bielany znalazły się w granicach Warszawy dopiero w latach 30. XX wieku. Jeszcze po pierwszej wojnie światowej na tych terenach znajdował się dawny rosyjski poligon, na którym postanowiono zbudować dzielnicę mieszkaniową. Pierwszym osiedlem była Zdobycz Robotnicza powstająca w rejonie placu Konfederacji. Budowę prowadziła związana z Polską Partią Socjalistyczną Spółdzielnia "Zdobycz Robotnicza". Do 1932 roku powstało 27 domów, po czym spółdzielnia zbankrutowała. W tym samym czasie między ulicami Twardowską a Grębałowską odbyła się wystawa Tani Dom Własny, prezentująca nowe technologie budowy małych domków jednorodzinnych. Specjalnie na nią postawiono 21 domków, do dziś przetrwało kilka, w tym jeden niemal nieprzekształcony, przy Cegłowskiej 35.

Istniejące w okresie międzywojennym plany były znacznie szersze od tego, co udało się zrealizować. W Lasku Lindego miała powstać dzielnica szpitalna, od zachodu osiedle miała obiegać ciągnąca się aż na Powązki aleja Konstytucji, dziś jej śladem od Broniewskiego do Kasprowicza biegnie aleja Reymonta. Na południe osiedle miało się ciągnąć do ulicy Jakuba Kubickiego (miała to być szeroka aleja od Marymonckiej do granic miasta przebiegająca na przedłużeniu dzisiejszej ulicy Rydla).

Podczas powstania warszawskiego na tych terenach walczyły zgrupowania "Żniwiarz" i "Żmija". Po wojnie niewykorzystane przestrzenie wykorzystano pod budowę socrealistycznych bloków. W 2008 roku pod skrzyżowaniem Kasprowicza i alei Zjednoczenia ma zostać otwarta stacja metra Stare Bielany.

Historia Osiedla Słodowiec
  • XIII/XIV w. założenie wsi Buraków na terenie obecnego Słodowca i częściowo Piasków
  • 1856 osada Słodowiec zlokalizowana jest przy starej drodze na Powązki (dzisiejsza Włościańska - Elbląska), istnieje tu cegielnia i glinianki
  • 1916 włączenie Słodowca do Warszawy
  • 1994 włączenie Słodowca do gminy Bielany
  • 2002 włączenie Słodowca do dzielnicy Bielany
Nazwa Słodowiec pochodzi od istniejących tu słodowni.Przez teren Słodowca przepływała kiedyś rzeka Rudawka, dziś nie istniejąca.To prawdopodobnie tutaj w jednej ze słodowni (w młynie wg innej wersji) przetrzymywany był przez Jana Kuźmę król Stanisław August Poniatowski podczas nieudanego porwania przez konfederatów barskich z dnia 3 na 4 listopada 1771.

Historia Osiedla Wawrzyszew
  • XIV w pierwsze wzmianki o osadzie szlacheckiej Wawrzeńszewo
  • 1408 osada podlega wójtowi Starej Warszawy z nadania księcia Janusza Starszego
  • 20 sierpnia 1542 erygowanie parafii pw. św. Marii Magdaleny na Wawrzyszewie (budowę kościoła – dzisiejszego prezbiterium – ukończono w 1548, korpus nawowy dobudowano w XVIII w, w 1826 dzwonnicę i plebanię, kruchtę w roku 1830), pierwotnie fundacji nadwornego lekarza króla Zygmunta Augusta, Baltazara Smosarskiego
  • 1777 Wawrzyszew należy do warszawskich benedyktynek i liczy około 20 domów
  • 1796 wieś zostaje spustoszona w czasie insurekcji kościuszkowskiej
  • 1819 przejęcie wsi przez Instytut Agronomiczny z Marymontu i prace melioracyjne, powstanie tzw. stawów Brustmana i słynna w owym czasie hodowla owiec
  • 1820 istnieje tu dwór otoczony z 3 stron kanałem i od północy stawem (na wprost wylotu dzisiejszej ul. Aspekt między kościołem a ul. Wolumen) – zachowana do dziś zachodnia odnoga kanału i staw
  • 1830 założenie Cmentarza Wawrzyszewskiego
  • koniec XIX w własność carskiego generała A. Patkulowa
  • 1951 włączenie Wawrzyszewa do Warszawy w dzielnicy Żoliborz
  • lata 70. XX w. budowa osiedla mieszkaniowego Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej (projektu Ryszarda Tomickiego) i prawie całkowite zniszczenie układu starych ulic
  • 1994 włączenie Wawrzyszewa do gminy Bielany
  • 1996 konsekrowanie nowego kościoła pw. Maryi Matki Zawierzenia na Wawrzyszewie
  • 2002 włączenie Wawrzyszewa do dzielnicy Bielany
Historia Osiedla Wólka Weglowa
  • epoka kamienna - na terenie Wólki znajdują się ludzkie siedliska
  • XIV-XV w - na obszarze dzisiejszej Wólki istnieje osada
  • około 1765 - założenie wsi królewskiej Wólka w starostwie warszawskim
  • 1760 - wieś liczy już 18 gospodarstw
  • 19 września 1939 r. szarża Ułanów Jazłowieckich gen. Romana Abrahama w Dąbrowie znana jako szarża pod Wólką Węglową
  • 1951 - włączenie Wólki do Warszawy
  • 1973 - otwarcie Cmentarza Komunalnego Północnego
  • 1994 - włączenie do dzielnicy-gminy Bielany
Źródło - artykuł w Wikipedii,
autorzy: wikipedyści,
Źródło - artykuł w Warszawawikia,
autorzy: wikiapedyści,
licencja: GNU FDL,
licencja: GNU FDL,