Wczoraj na skwerze przy ul. Anielewicza i Okopowej na Woli upamiętniono odbicie dawnego obozu „Gęsiówka” przez harcerski batalion „Zośka”. Było to jedno z wydarzeń w ramach obchodów 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego.
Obóz koncentracyjny KL Warschau, znany jako „Gęsiówka”, został odbity przez powstańców AK 5 sierpnia, dokładnie 80 lat temu. Żołnierze uwolnili wtedy 348 więźniów. Dla uczczenia tego bohaterskiego czynu, przedstawiciele m.st. Warszawy, rządu, ambasady Izraela oraz Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol” złożyli kwiaty w miejscu tych wydarzeń.
- „Spotykamy się tutaj, żeby uczcić i pamiętać wydarzenie wyjątkowe. Żołnierze Powstania Warszawskiego 5 sierpnia właśnie w tym miejscu wyzwolili więźniów, w większości pochodzenia żydowskiego, z jedynego obozu koncentracyjnego w Warszawie” – powiedziała podczas uroczystości wiceprezydentka Aldona Machnowska-Góra. – „Jak wiemy, prawie wszyscy uwolnieni zdecydowali się przystąpić do Powstania Warszawskiego. Wielu z nich zginęło. To akt heroizmu, bardzo znaczący, bardzo symboliczny. Powinniśmy o tym pamiętać, o solidarności między narodami i sprzeciwianiu się złu, sprzeciwianiu się okupantowi w trakcie II wojny światowej” – dodała zastępczyni prezydenta m.st. Warszawy.
Piotr Sikorski, przewodniczący Społecznego Komitetu Opieki nad Grobami Poległych Żołnierzy Batalionów „Zośka” i „Parasol”, przywitał obecnych na uroczystości weteranów, w tym żołnierza Batalionu „Zośka” Jakuba Nowakowskiego ps. „Tomek” oraz żołnierza Batalionu „Parasol” Zbigniewa Rylskiego ps. „Brzoza”.
- „To miejsce, przy którym zarówno mieszkańcy Warszawy, jak i turyści, w tym liczne wycieczki z Izraela, przystają i reflektują nad tragicznymi losami ludzi w okresie II wojny światowej” – dodał Piotr Sikorski.
W połowie 1943 roku, na terenie byłego getta, Niemcy utworzyli obóz koncentracyjny KL Warschau, potocznie nazywany „Gęsiówką”. Nazwa pochodzi od jego lokalizacji przy zbiegu ul. Gęsiej i Zamenhofa. 19 lipca 1943 roku do obozu przybyła pierwsza grupa więźniów, głównie niemieckich kryminalistów z KL Buchenwald. Miesiąc później do KL Warschau trafił pierwszy transport żydowskich więźniów. Obóz ten służył głównie do przetrzymywania Żydów z różnych krajów Europy, którzy byli zmuszani do pracy przy rozbiórce ruin getta i poszukiwaniu wartościowych przedmiotów.
5 sierpnia 1944 roku, harcerski batalion „Zośka” ze Zgrupowania „Radosław” Armii Krajowej, wykorzystując zdobyty wcześniej niemiecki czołg, wyzwolił obóz, uwalniając więźniów z różnych krajów Europy, w tym Żydów. Wielu z nich wzięło potem udział w Powstaniu Warszawskim.
Dziś te wydarzenia upamiętniają trzy tablice stojące na tym miejscu, z napisami po polsku, angielsku i jidysz, oraz trzy symbole: harcerska lilijka, gwiazda Dawida i Polska Walcząca.