Ostatnie zmiany w przepisach dotyczących opłat adwokackich nie spowodują wzrostu kosztów usług prawnych, jak sugerowały niektóre doniesienia medialne. Takie informacje są mylące i mogą wprowadzać w błąd opinię publiczną. Nowe regulacje w rzeczywistości przyniosą korzyści zarówno prawnikom, jak i obywatelom korzystającym z usług prawnych, w tym osobom ubiegającym się o sprawiedliwość w sądach.
Nowelizacja przepisów.
Zgodnie z nową nowelizacją rozporządzeń, która została opracowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości, zmieniają się zasady dotyczące opłat za usługi prawne świadczone przez adwokatów i radców prawnych. Dotyczy to zarówno pełnomocników z wyboru, jak i pełnomocników z urzędu. Główne zmiany mają na celu poprawę funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości oraz odpowiedź na potrzeby środowiska prawniczego, które od dawna postulowało adekwatne dostosowanie stawek do realiów ekonomicznych.
Choć w przypadku pełnomocników z wyboru stawki rzeczywiście wzrosną, to należy zaznaczyć, że to nie one w pełni decydują o wynagrodzeniu prawnika. Zasady dotyczące honorarium są ustalane indywidualnie przez strony w umowie o prowadzenie sprawy. Minimalne stawki określone w rozporządzeniu mają natomiast znaczenie w przypadku ustalania zwrotu kosztów prawnych przez sąd, jeżeli strona wygrywająca sprawę będzie dochodziła zwrotu wydatków na pełnomocnika. Im wyższe minimalne stawki, tym wyższy zwrot kosztów, co oznacza, że kwota zwrócona przez sąd będzie bardziej zbliżona do rzeczywistych wydatków poniesionych przez stronę.
Przykład zastosowania nowych stawek.
Na przykład, jeśli osoba składa skargę na działania komornika i wygra sprawę, sąd może zwrócić jej część kosztów związanych z zatrudnieniem pełnomocnika. W przypadku, gdy minimalna stawka za usługę prawną wynosiła 80 zł, sąd mógłby zwrócić kwotę 480 zł, jeśli całość opłat prawnych przekraczałaby tę wartość. Po zmianie przepisów minimalna stawka wzrośnie do 160 zł, co oznacza, że maksymalny zwrot kosztów może wynieść nawet 960 zł, jeśli strona wygra sprawę.
Zmiany w wynagrodzeniach pełnomocników z urzędu.
Zmiany obejmują także tzw. "urzędówki", czyli stawki dla pełnomocników z urzędu, czyli adwokatów lub radców prawnych, którzy reprezentują osoby nie mające środków na wynajęcie prawnika. Zwiększenie tych stawek było oczekiwane przez środowisko prawnicze, które domagało się, by prawnicy dostawali odpowiednie wynagrodzenie także za sprawy prowadzone z urzędowego zlecenia.
Kontekst ekonomiczny.
Warto zauważyć, że obecne stawki minimalne pochodzą jeszcze z 2015 roku i są już nieadekwatne do obecnych warunków ekonomicznych. Od tamtej pory wskaźnik inflacji znacznie wzrósł, a minimalne wynagrodzenie wzrosło z 1750 zł do 4300 zł, a przeciętne wynagrodzenie w Polsce zwiększyło się z 3900 zł do 7155 zł. Z tego powodu aktualizacja stawek była konieczna, aby dostosować je do rzeczywistych kosztów życia i prowadzenia działalności zawodowej przez prawników.
Bezpłatna pomoc prawna.
Nowelizacja rozporządzeń nie wpłynie na osoby, które nie mają wystarczających środków na pokrycie kosztów pełnomocnika. W Polsce funkcjonuje system nieodpłatnej pomocy prawnej, który obejmuje około 1500 punktów pomocy, dostępnych w każdym powiecie. Osoby w trudnej sytuacji życiowej, takie jak osoby starsze, emeryci czy osoby bezrobotne, mogą skorzystać z pomocy prawnej bez ponoszenia opłat. Prawnik w takim przypadku pomoże w przygotowaniu dokumentów, takich jak wniosek o zwolnienie z kosztów sądowych lub wnioskowanie o pełnomocnika z urzędu.
Proponowane zmiany w regulacjach dotyczących stawek adwokackich nie prowadzą do wzrostu kosztów dla obywateli, którzy mają uzasadnione roszczenia sądowe. Zwiększenie stawek minimalnych ma na celu zapewnienie pełniejszego zwrotu kosztów osobom, które wygrywają sprawy sądowe, a także wynagradzanie prawników za pracę wykonywaną w ramach zleceń z urzędu. Nowe przepisy odpowiadają na potrzeby rynku i postulaty prawników, jednocześnie pozostawiając przestrzeń dla osób, które nie mają środków na pokrycie kosztów pełnomocnika, oferując im alternatywę w postaci darmowej pomocy prawnej.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - kancelarie Wawer.