Działalność alternatywnych form edukacji przedszkolnej jest regulowana przez rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 roku, które dotyczy rodzajów tych form, warunków ich tworzenia oraz zasad funkcjonowania (Dz. U. z 2020 r., poz. 1520).
Zgodnie z ustawą – Prawo oświatowe ze wspomnianym rozporządzeniem, możliwe jest zakładanie, obok istniejących przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, także punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego, co sprzyja zwiększeniu dostępu do edukacji przedszkolnej.
Możliwość tworzenia punktów przedszkolnych i zespołów wychowania przedszkolnego przyczynia się do ułatwienia dostępu do edukacji dla dzieci z różnych środowisk, zarówno miejskich, jak i wiejskich.
Aktualnie edukacja przedszkolna może być realizowana w publicznych i niepublicznych przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w alternatywnych formach edukacji przedszkolnej, takich jak zespoły wychowania przedszkolnego oraz punkty przedszkolne.
Zajęcia w zespole wychowania przedszkolnego mogą odbywać się w wybrane dni tygodnia, z minimalnym czasem trwania wynoszącym 3 godziny dziennie i co najmniej 12 godzin tygodniowo. Natomiast punkt przedszkolny prowadzi zajęcia w każdy dzień roboczy przez cały rok szkolny, z wyjątkiem przerw ustalonych przez organ prowadzący. Kluczową różnicą między tymi formami jest częstotliwość organizowanych zajęć. Godziny pracy zespołu lub punktu powinny być dostosowane do lokalnych potrzeb, liczby dzieci w grupie oraz oczekiwań rodziców, aby sprostać wymaganiom podstawy programowej wychowania przedszkolnego.
Zgodnie z powyższym rozporządzeniem, warunkiem utworzenia alternatywnych form edukacji przedszkolnej jest uzyskanie pozytywnych opinii od odpowiednich organów, w tym państwowego inspektora sanitarnego oraz komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej. Opinie te dotyczą zapewnienia w lokalu, w którym będą prowadzone zajęcia, bezpiecznych i higienicznych warunków dla dzieci, zgodnych z określonymi w rozporządzeniu wymaganiami oraz wyposażeniem w sprzęt i pomoce dydaktyczne konieczne do realizacji podstawy programowej.
W punktach przedszkolnych oraz zespołach wychowania przedszkolnego maksymalna liczba dzieci nie może przekraczać 25. Niewłaściwe jest organizowanie alternatywnej formy edukacji przedszkolnej z więcej niż jedną grupą, jeśli każda z nich liczy 25 dzieci.
Przepisy zawarte w rozporządzeniu mają na celu uproszczenie wymogów dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz sanitarno-epidemiologicznej, które obowiązują dla przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. Lokale, które nie spełniają standardów budowlanych ani przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej dla kategorii zagrożenia ZL II, mogą funkcjonować jako punkty przedszkolne lub zespoły wychowania przedszkolnego.
Można organizować zajęcia w lokalach położonych na parterze budynków, które mają co najmniej dwa wyjścia na zewnątrz, w tym jedno musi być drzwiami lub oknem prowadzącym bezpośrednio na teren otwarty. W takich lokalach zajęcia powinny odbywać się tylko dla jednej grupy. Powierzchnia pomieszczenia przeznaczonego dla 3 do 5 dzieci powinna wynosić co najmniej 16 m². W przypadku, gdy liczba dzieci przekracza 5, wymagania dotyczące powierzchni wzrastają o 2 m² na każde dodatkowe dziecko, pod warunkiem, że czas pobytu nie przekracza 5 godzin dziennie. W przypadku dłuższego pobytu lub zapewnienia leżakowania, minimalna powierzchnia wynosi 2,5 m², a wysokość pomieszczeń musi wynosić co najmniej 2,5 m.
Uproszczenie przepisów odnosi się do obszaru ochrony przeciwpożarowej oraz sanitarnych. Jak wynika z powyższego, alternatywne formy wychowania przedszkolnego nie muszą spełniać wymagań dotyczących budynków użyteczności publicznej. Organizacja żywienia lub dożywiania wymaga jednak stosowania osobnych przepisów dotyczących bezpieczeństwa żywności.
Od 1 września 2020 r. wszystkie punkty przedszkolne oraz zespoły wychowania przedszkolnego są zobowiązane do działania zgodnie z przepisami przytoczonego wcześniej rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 roku. Okres dostosowawczy zakończył się 31 sierpnia 2020 roku.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - przedszkola Wesoła.