Zgodnie z najnowszymi danymi opublikowanymi przez Ministerstwo Sprawiedliwości, w 2024 roku zauważono spadek liczby tymczasowych aresztowań w Polsce, co może świadczyć o rosnącej tendencji do stosowania alternatywnych środków zapobiegawczych w postępowaniu karnym.
Spadek liczby wniosków o tymczasowe aresztowanie.
Z danych za trzy pierwsze kwartały 2023 roku wynika, że prokuratorzy złożyli w sądach rejonowych 17 478 wniosków o zastosowanie tymczasowego aresztowania w toku postępowań przygotowawczych. W analogicznym okresie 2024 roku liczba ta spadła do 14 960, co oznacza obniżenie o 14,41%. Warto zaznaczyć, że liczba tymczasowych aresztów stosowanych w postępowaniach sądowych również uległa zmniejszeniu – w 2023 roku w sądach rejonowych stosowano je w 6 095 sprawach, podczas gdy w 2024 roku liczba ta spadła do 5 690, co daje spadek o 7%.
Zmniejszenie liczby tymczasowych aresztowań w sądach okręgowych.
Również w sądach okręgowych odnotowano spadek zastosowań tymczasowego aresztu. Z danych za III kwartały 2023 roku wynika, że tymczasowe aresztowanie było stosowane w 2 082 postępowaniach, natomiast w 2024 roku w 1 994 sprawach, co stanowi spadek o 4%.
Zmniejszenie liczby zażaleń na tymczasowe aresztowanie.
Równocześnie odnotowano zmniejszenie liczby zażaleń dotyczących decyzji o zastosowaniu lub odmowie zastosowania tymczasowego aresztu. W sądach okręgowych zażalenia na zastosowanie tymczasowego aresztu zmniejszyły się o 7,42%, z 6 048 do 5 599, natomiast zażalenia na odmowę jego zastosowania spadły o 29,33%, z 890 do 629. Jest to kolejny dowód na zmianę w podejściu do stosowania tego środka zapobiegawczego w polskim systemie prawnym.
Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego – wprowadzenie aresztu elektronicznego.
W odpowiedzi na rosnącą potrzebę zmiany systemu karnego, Komisja Kodyfikacyjna Prawa Karnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości przygotowała projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, który wprowadza nowy środek zapobiegawczy – areszt elektroniczny (AE).
Areszt elektroniczny ma stanowić alternatywę dla tradycyjnego tymczasowego aresztu, w którym oskarżeni przebywają w zakładach karnych. Zgodnie z propozycjami, osoby objęte AE będą mogły przebywać w swoich domach, mając założoną specjalną bransoletę elektroniczną, a ich zachowanie będzie monitorowane przez System Dozoru Elektronicznego (SDE).
Zasady stosowania aresztu elektronicznego.
Areszt elektroniczny miałby polegać na tym, że osoba objęta tym środkiem zapobiegawczym pozostawałaby w swoim miejscu zamieszkania, a jej aktywność byłaby ścisłe kontrolowana. Areszt ten mógłby zostać zastosowany, jeśli spełnione zostałyby określone wymogi techniczne, takie jak dostęp do energii elektrycznej czy zasięg telefonii komórkowej, a także zgoda domowników. W wyjątkowych sytuacjach możliwe byłoby zastosowanie AE, nawet jeśli domownicy wyraziliby sprzeciw, pod warunkiem, że nie wiązałoby się to z nadmierną uciążliwością dla innych mieszkańców.
Cele nowelizacji – zmniejszenie liczby aresztów tradycyjnych.
Wprowadzenie aresztu elektronicznego ma na celu zredukowanie liczby tymczasowych aresztów, które, jak twierdzą niektórzy eksperci, bywają stosowane zbyt często, zwłaszcza w przypadkach, gdy zagrożenie karą jest realne, ale brak jest obawy o matactwa. Areszt elektroniczny ma stanowić skuteczną alternatywę, która jednocześnie zmniejsza obciążenie finansowe związane z tradycyjnym aresztem (koszt AE jest czterokrotnie niższy niż koszt pobytu w areszcie śledczym).
Wprowadzenie tego środka ma także pozytywnie wpłynąć na resocjalizację oskarżonych, umożliwiając im utrzymanie więzi z rodziną i społeczeństwem, co sprzyja ich powrocie do normalnego życia po zakończeniu postępowania. Dodatkowo, AE stanowi rozwiązanie, które odciąża jednostki penitencjarne, co jest korzystne z punktu widzenia organizacyjnego i finansowego.
Rok 2024 przyniósł wyraźny spadek liczby tymczasowych aresztowań w Polsce, co może świadczyć o zmianie podejścia do stosowania tego środka zapobiegawczego. Zmniejszenie liczby wniosków o areszt oraz spadek liczby zażaleń na jego zastosowanie wskazują na rosnącą tendencję do alternatywnych rozwiązań, takich jak areszt elektroniczny. Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego, która wprowadza ten środek, ma na celu zmniejszenie liczby aresztów tradycyjnych, co będzie korzystne zarówno dla oskarżonych, jak i dla systemu penitencjarnego.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - kancelarie Wola.