Patrząc na zdjęcia z lotu ptaka Warszawy z 1935 roku, zauważymy, że miejsce, gdzie dziś stoi Pałac Kultury i Nauki, kiedyś stanowiło gęstą sieć ulic otoczoną intensywną zabudową. Przedwojenna struktura miasta całkowicie zniknęła, lecz na nowo kształtowanym placu Centralnym chcemy przypomnieć o dawnych ulicach oraz o przebiegu murów getta warszawskiego z czasów niemieckiej okupacji.
Niektórzy mieszkańcy oraz turyści zaskoczeni odkrywają, że popularna, tętniąca życiem ulica Chmielna ma swoje przedłużenie po zachodniej stronie PKiN. Przerwanie ciągłości ulic, przy których niegdyś wznosiły się kamienice czynszowe, nastąpiło właśnie podczas budowy Pałacu Kultury i Nauki. Podobnie "przecięte" zostały ulice Złota i Sienna, a ulica Wielka zniknęła z mapy stolicy, ustępując miejsca placowi Defilad. Trudno sobie dziś wyobrazić, że w przedwojennym kwartale znajdowało się około 180 budynków – głównie mieszkalnych, z kilkoma obiektami użyteczności publicznej, a nawet z wytwórnią płytową.
Projekt, który ożywia przeszłość.
Nowy wygląd placu Centralnego ma nawiązywać do historycznych układów. Nasza koncepcja polega na naniesieniu na posadzkę wzoru przypominającego przedwojenną siatkę ulic oraz kontury kamienic czynszowych wraz z ich dziedzińcami. Odtworzone dawne arterie – ulicy Zielna, Złota oraz Wielka – staną się głównymi ciągami komunikacyjnymi, dzięki czemu spacer po placu pozwoli dosłownie kroczyć śladami dawnych warszawiaków.
Aby łatwo rozpoznać, po której z dawnych ulic się poruszamy, wystarczy zerknąć pod nogi. Wtopione w nawierzchnię kamienne tablice wskażą, czy znajdujemy się na dawnej ulicy Złotej, czy Wielkiej.
Historyczne obrysy kamienic zostaną przekształcone w przestrzenie spotkań i rekreacji. Całość dopełnią odtworzone dziedzińce, zaprojektowane jako niewielkie ogrody z niską i wysoką roślinnością, które nawiążą do klimatu przedwojennego osiedla.
Jednocześnie chcemy upamiętnić mroczny rozdział w historii miasta – żeliwne płyty na placu oddadzą zarys granic getta, wyznaczonego podczas niemieckiej okupacji.
Kamienna opowieść.
Historyczne ciągi komunikacyjne i kontury ulic stworzymy, wykorzystując różnorodne rodzaje kamiennej nawierzchni. Oprócz rodzimych materiałów, takich jak granit strzegomski i bazalt, użyjemy trzech barw kamienia – szarego, czerwonego i zielonego, układanych naprzemiennie. Część zastosowanych kamieni pochodzi z odzysku; stare płyty były ręcznie demontowane, aby można było je ponownie wykorzystać, a w uszkodzonych fragmentach uzupełniono ubytki. Taki recykling podkreśla historyczny charakter placu, łącząc jednocześnie dbałość o środowisko z pamięcią o przeszłości.
Na powierzchni pojawi się także tzw. zielona fuga – pięciocentymetrowa szczelina między kamieniami, wypełniona roślinnością, która będzie regularnie nawadniana wodą ze zbiorników retencyjnych.
Szczegóły pokrycia placu.
Nowa nawierzchnia placu obejmuje:
- odnawiany, odzyskany kamień – 5650 m²,
- nowy kamień rodzimy – 4000 m²,
- nowy kamień ze Skandynawii – 3600 m²,
- oraz wzmocniony, odporny na deptanie trawnik – 3600 m².
Precyzyjne prace brukarskie.
Realizacja prac brukarskich na placu Centralnym to nie tylko układanie kamieni, ale także wierne odtworzenie historycznego układu ulic i zabudowań. Każdy kamień jest starannie dobierany i układany zgodnie ze szczegółowym projektem, aby całość była harmonijna i estetyczna.
W obrębie dawnych ulic i chodników wykorzystamy nową kostkę kamienną wykonaną z granitu strzegomskiego, dostępnego w trzech rozmiarach, układaną naprzemiennie – łączna powierzchnia wyniesie około 4000 m². Obrysy dziedzińców kamienic oraz teren pod sadzawką zostaną wybrukowane odzyskaną kostką z placu Defilad, co zajmie około 2150 m².
Dodatkowo, w strefie obrysu kamienic zastosujemy płyty kamienne o różnych odcieniach. Sprowadziliśmy je ze Skandynawii w trzech rozmiarach, obejmujące łącznie 3600 m² – odmiany Baltic zielony (34%) z Finlandii oraz Bohus czerwony (33%) i Bohus szary (33%) ze Szwecji.
Na głównej części placu ułożone zostaną również płyty kamienne granitowe i bazaltowe, odzyskane i poddane renowacji, pokrywające około 3500 m². Łącznie udało się odzyskać 5650 m² kamienia z placu Defilad.
Efekt z lotu ptaka.
Coraz większa część placu została już pokryta kamieniem, a posadzone drzewa – docelowo ponad 100 – podkreślają postęp prac. Gotowy plac najlepiej podziwiać z wysokości – na przykład z okien nowo wybudowanego Muzeum Sztuki Nowoczesnej lub tarasów widokowych Pałacu Kultury i Nauki. Z tej perspektywy można docenić precyzję układania kamieni, wierne odtworzenie historycznych ulic oraz zielone oazy, które przypominają dawne dziedzińce kamienic.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - usługi budowlane Śródmieście.