Od 15 lipca 2016 roku obowiązują przepisy, które dają Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) możliwość stosowania ogólnej klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania. Z dniem 1 stycznia 2019 roku przepisy te zostały zmodyfikowane, wyznaczając granice legalnych działań optymalizacyjnych w zakresie podatków.
Zasady klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania.
Zgodnie z nowelizacją przepisów od 1 stycznia 2019 r., klauzula przeciw unikaniu opodatkowania stosuje się do działań podjętych głównie z myślą o uzyskaniu korzyści podatkowej, albo gdy jednym z podstawowych celów było uzyskanie takiej korzyści. Jeżeli jednak osiągnięta korzyść podatkowa stoi w sprzeczności z celem lub zakresem ustawy podatkowej, dana czynność nie daje prawa do skorzystania z tej korzyści.
Czynności, które mają na celu jedynie uzyskanie korzyści podatkowych, uznawane są za sztuczne. Sztuczność działania ma miejsce wtedy, gdy zastosowane metody nie byłyby wybierane przez podmiot działający racjonalnie i kierujący się głównie uzasadnionymi przyczynami ekonomicznymi. W takich sytuacjach unikanie opodatkowania nie jest akceptowane, a uzyskana korzyść podatkowa zostaje zakwestionowana.
Kryteria oceny sztuczności działań.
Szef KAS oceniając sztuczność działań, uwzględnia m.in.:
- Niekonieczne dzielenie transakcji,
- Zaangażowanie podmiotów pośredniczących bez uzasadnienia ekonomicznego,
- Działania prowadzące do uzyskania identycznej sytuacji sprzed dokonania transakcji,
- Działania wzajemnie kompensujące się,
- Gospodarcze ryzyko przewyższające inne spodziewane korzyści,
- Korzyść podatkową nieadekwatną do ryzyka ekonomicznego lub przepływów pieniężnych,
- Uzyskanie znikomego zysku przed opodatkowaniem w porównaniu do uzyskanej korzyści podatkowej,
- Udział podmiotu, który nie prowadzi rzeczywistej działalności gospodarczej lub nie pełni istotnych funkcji ekonomicznych, zwłaszcza jeśli podmiot ma siedzibę w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową.
Decyzje Szefa KAS w przypadku unikania opodatkowania.
Jeśli Szef KAS uzna, że działania podatnika miały na celu jedynie uniknięcie opodatkowania, może wydać decyzję określającą skutki podatkowe takich działań. Decyzja ta odzwierciedla, jaki stan prawny zaistniałby, gdyby czynność została przeprowadzona w zgodzie z celem ustawy podatkowej. W przypadku, gdy korzyść podatkowa była jedynym celem działania, skutki podatkowe zostają określone, jakby danej czynności w ogóle nie przeprowadzono.
Szef KAS ma także prawo pominąć przepis ustawy podatkowej, jeśli korzyść podatkowa wynikająca z jego zastosowania stoi w sprzeczności z przepisami dotyczącymi unikania opodatkowania.
Wyjątki od stosowania klauzuli.
Klauzula nie ma zastosowania w przypadku:
- Podmiotów, które uzyskały opinię zabezpieczającą – w zakresie objętym opinią, do momentu jej uchylenia lub zmiany,
- Podmiotów, które zawarły porozumienie podatkowe – w zakresie objętym porozumieniem,
- Podatku od towarów i usług (VAT) oraz opłat i innych niepodatkowych należności budżetowych.
Możliwość cofnięcia skutków unikania opodatkowania.
Od 1 stycznia 2019 r. Szef KAS może na wniosek podatnika wydać decyzję określającą warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania. W takim przypadku podatnik może złożyć korektę deklaracji podatkowej zgodnie z treścią decyzji w ciągu 14 dni od jej otrzymania. Proces cofnięcia skutków unikania opodatkowania nie wiąże się z nałożeniem dodatkowych zobowiązań podatkowych, ani nie nalicza się odsetek za zaległości podatkowe związane z nieuzasadnioną korzyścią podatkową.
Rada ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania
Zasadność zastosowania klauzuli w indywidualnych przypadkach ocenia Rada ds. Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania. Opinia Rady może być wydana na wniosek Szefa KAS w toku postępowania lub na wniosek podatnika odwołującego się od decyzji.
Opinie zabezpieczające.
Podmioty zainteresowane uzyskaniem zabezpieczenia w kwestii planowanej lub dokonanej czynności mogą złożyć wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej. Wniosek powinien zawierać m.in. dane identyfikacyjne, opis czynności, uzasadnienie ekonomiczne, a także wskazanie skutków podatkowych wynikających z danego działania. Koszt złożenia wniosku wynosi 20 000 zł, a dla piątego i kolejnych wnioskodawców opłata wzrasta o 5 000 zł.
Wniosek ten podlega ocenie Szefa KAS, który wydaje opinię zabezpieczającą, jeśli przedstawione okoliczności nie wskazują na unikanie opodatkowania.
Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania daje organom skarbowym narzędzie do kontrolowania działań podatników mających na celu nieuzasadnione korzyści podatkowe. Wprowadzone przepisy nakładają ścisłe wymogi w zakresie legalnych działań optymalizacyjnych, a decyzje w tych sprawach mogą być poddawane ocenie przez specjalną Radę oraz Szefa KAS.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - biura rachunkowe Wesoła.