Szczepionka przeciw HPV, czyli wirusowi brodawczaka ludzkiego, jest skutecznym narzędziem w ochronie przed zakażeniem, które najczęściej przenosi się drogą płciową.
Podawanie szczepionki zarówno dziewczętom, jak i chłopcom ma na celu zapobieganie przyszłym nowotworom związanym z wirusami HPV. Do tych nowotworów zalicza się m.in. raka szyjki macicy, odbytu, pochwy oraz prącia. Ponadto, szczepionki te mogą chronić przed rozwojem kłykcin kończystych, czyli zmian znajdujących się na błonach śluzowych narządów płciowych.
Szczepienia przeciw HPV są stosowane w 125 krajach na całym świecie, w tym w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Australii. W tych państwach stanowią one kluczowy element w profilaktyce raka szyjki macicy oraz innych nowotworów związanych z wirusami HPV.
Po dziesięciu latach programów szczepień przeciw HPV, kraje monitorujące ich efekty zauważyły aż 90% redukcję przypadków infekcji oraz 90% spadek zachorowalności na kłykciny kończyste. Dodatkowo, liczba poważnych patologii szyjki macicy zmniejszyła się o 85%.
Szczepienia przeciw HPV są jedną z najłatwiejszych i najskuteczniejszych metod ochrony przed nowotworami związanymi z tym wirusem. Długotrwała ochrona zapewniona przez szczepionkę zmniejsza ryzyko zakażenia i chorób wywołanych wirusem brodawczaka ludzkiego.
Decyzja o szczepieniu to inwestycja w przyszłe zdrowie, której efekty można zaobserwować po latach.
Kto może skorzystać z bezpłatnych szczepień przeciw HPV?
Zgodnie z aktualnymi regulacjami, od 1 września 2024 roku, powszechne szczepienia przeciw HPV są dostępne dla osób, które ukończyły 9. rok życia, a nie przekroczyły 14. roku życia.
Szczepienie przeciw HPV zostało wprowadzone do Polskiego Programu Szczepień Ochronnych jako szczepienie zalecane, co oznacza, że nie jest obowiązkowe.
W ramach programu szczepienia realizowane są w schemacie dwudawkowym, a przerwa pomiędzy podaniem kolejnych dawek wynosi od 6 do 12 miesięcy.
Kto powinien się zaszczepić przeciw HPV?
Zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi dotyczącymi szczepień przeciw HPV, rutynowe szczepienia zaleca się już od 9. roku życia, niezależnie od płci (AIH 2023, WHO 2022, CPS 2018, ACS 2020). Niektóre wytyczne wskazują na możliwość rozpoczęcia szczepień od 11. roku życia, jednak można je podawać także dziewięciolatkom (ACOG 2020, CDC 2021). Badania pokazują, że skuteczność szczepionki jest najwyższa w młodszych grupach wiekowych, a z wiekiem spada.
Szczepienie jest najbardziej efektywne, gdy jest przeprowadzane przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, która jest głównym źródłem zakażeń HPV. Co więcej, zakończenie schematu szczepienia przed ukończeniem 14. roku życia wiąże się z podaniem mniejszej liczby dawek (2 zamiast 3), co zmniejsza liczbę wkłuć oraz stres związany ze szczepieniem.
Czy chłopcy także powinni się szczepić?
Zakażenie wirusem HPV dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Nowotwory złośliwe związane z wirusem HPV u mężczyzn obejmują raka prącia, raka odbytu oraz kłykciny kończyste.
Szczepienia chłopców będą miały również pozytywny wpływ na zdrowie kobiet, chroniąc je przed zakażeniem wirusem HPV. Zaszczepieni mężczyźni, którzy nie będą nosicielami wirusa, przerywają łańcuch zakażeń, co przyczynia się do zmniejszenia liczby przypadków raka szyjki macicy oraz innych nowotworów wywołanych przez HPV wśród kobiet.
Jak działa szczepionka przeciw HPV?
Szczepionki przeciw HPV to preparaty zawierające oczyszczone wirusopodobne cząstki (VLP), składające się z białka kapsydu L1 wybranych typów wirusa. Białka te uzyskuje się metodą rekombinacji genetycznej.
Szczepionka jest podawana domięśniowo, najczęściej w ramię. Po podaniu szczepionka mobilizuje układ odpornościowy do produkcji przeciwciał, co uruchamia mechanizmy odpowiedzialne za długotrwałą odporność.
Przeciwciała powstałe po szczepieniu chronią organizm przed zakażeniem HPV. W przypadku kontaktu z rzeczywistym wirusem, przeciwciała opłaszczają go, uniemożliwiając jego wniknięcie do komórek nabłonkowych, co skutkuje brakiem zakażenia.
Jakie rodzaje szczepionek przeciw HPV są dostępne w Polsce?
W Polsce w ramach ogólnokrajowego programu szczepień przeciw HPV dostępne są dwie szczepionki:
- Cervarix - 2-walentna szczepionka.
- Gardasil 9 - 9-walentna szczepionka.
Obie szczepionki są skuteczne w prewencji nowotworów szyjki macicy, a brak jest przekonujących dowodów na wyższość kliniczną którejkolwiek z nich w odniesieniu do istotnych punktów końcowych.
Szczepionka 2-walentna (2vHPV) chroni przed typami HPV-16 i HPV-18 i jest zalecana na podstawie wykazanej skuteczności w grupie wiekowej 15-25 lat oraz immunogenności u dziewcząt i kobiet w wieku 9-25 lat.
Szczepionka ta jest przeznaczona do zapobiegania zmianom przedrakowym w obrębie narządów płciowych i odbytu (szyjki macicy, sromu, pochwy, odbytu) oraz rakowi szyjki macicy i raka odbytu związanym z określonymi onkogennymi typami HPV.
Szczepionka 9-walentna (9vHPV) zabezpiecza przed typami HPV 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58. Może być stosowana w zapobieganiu zmianom przednowotworowym i rakowi szyjki macicy, sromu, pochwy oraz odbytu, a także brodawkom kończystym związanym z konkretnymi typami HPV.
Jakie są schematy szczepienia przeciw HPV?
Szczepienia przeciw HPV dla dziewcząt i chłopców, którzy ukończyli 9. rok życia i nie przekroczyli 14. roku życia, w ramach ogólnokrajowego programu szczepień odbywają się w schemacie dwudawkowym. Przerwa między dawkami wynosi od 6 do 12 miesięcy. Dzieci urodzone w 2010 roku, które otrzymają pierwszą dawkę, mogą przyjąć drugą dawkę po ukończeniu 14 lat.
Szczepienie rozpoczęte przed ukończeniem 14. roku życia skutkuje dwudawkowym schematem.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - lekarze, przychodnie prywatne Żoliborz.