Zgłoszony projekt nowelizacji Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego został umieszczony w wykazie prac legislacyjnych rządu. Głównym celem tej inicjatywy jest dostosowanie przepisów do standardów konstytucyjnych oraz europejskich.
Proponowane zmiany mają na celu wzmocnienie praw obywateli. Fundamentem tych reform jest dążenie do odbudowy wymiaru sprawiedliwości opartego na zasadach ochrony praw człowieka. Taki system powinien budzić zaufanie obywateli oraz zapewniać transparentność wszystkich procedur.
Kluczowe zmiany w projekcie.
W projekcie przewidziano szereg istotnych zmian, w tym:
- Wzmocnienie prawa do obrony na wszystkich etapach postępowania. Prawo to jest zagwarantowane przez tzw. dyrektywy obrończe, które Polska zobowiązała się wdrożyć (dyrektywa 2013/48 do listopada 2016 roku oraz dyrektywa 2016/1919 do maja 2019 roku).
- Zapewnienie dostępu do obrońcy przed pierwszym przesłuchaniem oraz gwarancja poufności kontaktów. Każdy podejrzany, niezależnie od swoich możliwości finansowych czy statusu społecznego, zyska prawo do poufnej rozmowy z obrońcą.
- Ułatwienia w uzyskiwaniu pomocy prawnej z urzędu. Adwokaci oraz radcowie prawni będą zobowiązani do pełnienia dyżurów, a ich usługi będą finansowane przez Skarb Państwa.
- Proponowane zmiany w prawie karnym mogą przyczynić się do zakończenia postępowania naruszeniowego prowadzonego przez Komisję Europejską. Wdrożenie unijnych dyrektyw jest kluczowe dla realizacji tzw. kamieni milowych oraz w związku z nadchodzącą prezydencją Polski w Radzie Unii Europejskiej, rozpoczynającą się 1 stycznia 2025 roku.
Ograniczenie stosowania tymczasowego aresztu.
Czas pobytu w areszcie zostanie skrócony z 24 do 12 miesięcy. Przedłużenie aresztu będzie możliwe tylko w sytuacji, gdy przedłożone zostaną dowody na sprawny przebieg śledztwa. Jeżeli sąd stwierdzi, że postępowanie jest źle prowadzone, może odmówić przedłużenia tymczasowego aresztowania.
Zagrożenie surową karą nie będzie mogło być jedynym powodem zastosowania tymczasowego aresztu. Możliwość wzięcia pod uwagę wysokości kary przy ocenie ryzyka utrudniania postępowania będzie dostępna jedynie, gdy maksymalna kara wynosi co najmniej 10 lat pozbawienia wolności lub gdy sąd I instancji wymierzył karę co najmniej 3 lat.
Wykluczenie dowodów uzyskanych niezgodnie z prawem.
Dowody pozyskane w wyniku naruszenia prawa nie będą mogły być używane w procesach sądowych. Dotyczy to na przykład nielegalnych podsłuchów. Nadal jednak dozwolone będzie korzystanie z materiałów zebranych podczas działań operacyjno-rozpoznawczych, zgodnie z zasadami określonymi w kodeksie.
Wprowadzenie dożywocia z możliwością warunkowego zwolnienia.
Sądy będą miały możliwość orzekania kary dożywocia, jednak z możliwością ubiegania się o warunkowe zwolnienie po odbyciu 25 lat kary. Taki krok ma na celu przywrócenie sprawiedliwości oraz humanitarnego wymiaru polskiego prawa, gdzie kara powinna być proporcjonalna do popełnionego czynu i nie pozbawiać skazanych szansy na resocjalizację.
Zwiększenie roli sądów.
Aktualnie prokuratorzy mają wpływ na wiele decyzji procesowych, takich jak wnioskowanie o wyłączenie jawności rozprawy czy nadzwyczajne złagodzenie kary dla współpracujących z organami ścigania. Po wprowadzeniu zmian decydujący głos w takich sprawach będą mieli sędziowie.
Zaostrzenie kar za utrudnianie przetargów
Utrudnianie przetargów publicznych będzie podlegać karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Obecnie to przestępstwo zagrożone jest karą do 3 lat, co w kontekście intensywnego dysponowania funduszami unijnymi, w tym Krajowym Planem Odbudowy, jest zbyt łagodnym rozwiązaniem.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - kancelarie Rembertów.