Kim jest osoba starsza według polskiego prawa?
Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 11 września 2015 roku o osobach w starszym wieku (Dz.U. poz. 1705), termin „osoba starsza” odnosi się do jednostki, która przekroczyła 60. rok życia. W obliczu starzejącego się społeczeństwa, zrozumienie tego pojęcia jest istotne, aby efektywnie dostosować system wsparcia i opieki.
Obowiązki władz publicznych.
Artykuł 68 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wskazuje, że organy publiczne mają obowiązek zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej osobom starszym (Dz.U. 1997 Nr 78, poz. 483, z późn. zm.). Oznacza to, że państwo jest zobowiązane do tworzenia i wdrażania polityk, które będą wspierać zdrowie oraz jakość życia osób w podeszłym wieku.
Polityka społeczna w odniesieniu do osób starszych.
W Polsce organizacja wsparcia dla seniorów jest prowadzona przez Ministra Zdrowia w ramach systemu ochrony zdrowia oraz przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w obszarze pomocy społecznej. Działania te są ukierunkowane na zapewnienie kompleksowego wsparcia i pomocy.
W dokumentach rządowych, takich jak „Polityka społeczna wobec osób starszych do 2030” przyjęta 26 października 2018 roku, zdefiniowano kluczowe obszary działań: BEZPIECZEŃSTWO, UCZESTNICTWO oraz SOLIDARNOŚĆ. Ministerstwo Zdrowia zajmuje się promocją zdrowia, profilaktyką chorób, a także poprawą dostępu do diagnostyki, leczenia i rehabilitacji, co jest szczególnie ważne dla osób starszych, które wymagają szczególnej troski.
Działania na rzecz poprawy zdrowia seniorów.
Ministerstwo Zdrowia wdraża różnorodne inicjatywy mające na celu polepszenie jakości życia osób starszych. Wspiera to poprzez zwiększenie dostępu do świadczeń zdrowotnych oraz zapewnienie odpowiednio wykwalifikowanej kadry medycznej. Kluczowym elementem jest także promocja aktywności zdrowotnej oraz edukacja w zakresie profilaktyki.
Aktywność seniorów i działania profilaktyczne.
Liczba osób starszych w Polsce rośnie, a ich aktywność społeczna, zawodowa i rodzinna zależy od zdrowego stylu życia oraz odpowiednich nawyków. Ministerstwo Zdrowia stara się wspierać profilaktykę, realizując cele zawarte w Narodowym Programie Zdrowia na lata 2021-2025, które koncentrują się na dostosowaniu systemu opieki zdrowotnej do potrzeb osób w podeszłym wieku.
Nowe modele podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).
W odpowiedzi na oczekiwania pacjentów, w tym osób starszych, stworzono nowy model organizacji podstawowej opieki zdrowotnej, który koncentruje się na pacjencie. Od 1 października 2020 roku każdy pacjent ma mieć zapewnioną opiekę zespołu POZ, który składa się z lekarza, pielęgniarki oraz położnej. Taki zespół ma na celu nie tylko diagnostykę, ale także działania prewencyjne oraz koordynację leczenia.
Dodatkowo, pacjenci mogą liczyć na pomoc tzw. koordynatora administracyjnego, który wspiera w organizacji leczenia, informując o postępach i umawiając wizyty.
Finansowanie usług zdrowotnych dla osób starszych.
Środki finansowe przeznaczone na usługi POZ dla seniorów wzrosły. Od 1 października 2017 roku lekarze POZ, którzy udzielają świadczeń pacjentom w wieku od 66 do 75 lat, otrzymują wyższe wynagrodzenie w porównaniu do tych, którzy pracują z młodszymi pacjentami. Z kolei za opiekę nad pacjentami powyżej 75. roku życia przewidziano jeszcze wyższe stawki. Podobne zasady dotyczą także wynagrodzenia pielęgniarek.
Wsparcie diagnostyczne dla osób starszych
Całościowa Ocena Geriatryczna (COG).
Od 1 stycznia 2012 roku w szpitalach geriatrycznych wdrożono procedurę Całościowej Oceny Geriatrycznej (COG), która umożliwia kompleksową ocenę stanu zdrowia pacjentów. Dzięki różnorodnym badaniom i testom, można dokładnie zdiagnozować poziom samodzielności oraz ogólne zdrowie seniorów. Takie podejście zapewnia odpowiednią diagnostykę, skuteczne leczenie oraz wsparcie.
Przeprowadzanie COG przyczynia się do:
- Zwiększenia precyzji diagnozy,
- Poprawy sprawności fizycznej oraz psychicznej pacjentów,
- Zmniejszenia śmiertelności,
- Ograniczenia liczby przyjmowanych leków,
- Redukcji niepotrzebnych hospitalizacji,
- Obniżenia kosztów opieki zdrowotnej,
- Ulepszania jakości życia seniorów bez zwiększania kosztów opieki.
Wymóg oceny geriatrycznej.
Z dniem 1 lipca 2016 roku minister zdrowia zobowiązał placówki medyczne do wprowadzenia procedury oceny geriatrycznej dla pacjentów. Ocena ta jest realizowana w każdym szpitalu, niezależnie od posiadania oddziału geriatrycznego, z wyjątkiem oddziałów pediatrycznych oraz ginekologicznych.
Ocena geriatryczna odbywa się w momencie przyjęcia pacjenta, co pozwala przewidzieć długość hospitalizacji oraz potrzebę wsparcia instytucji opiekuńczych.
Programy lekowe dla osób powyżej 65. roku życia
Istnieją programy, które umożliwiają osobom z określonymi schorzeniami, które ukończyły 65. rok życia, dostęp do bezpłatnych leków w ramach refundacji.
Wzrost kadr medycznych dla osób starszych.
Aby poprawić jakość świadczonych usług zdrowotnych, wdrażane są inicjatywy mające na celu zapewnienie odpowiedniej liczby wykwalifikowanych lekarzy i pielęgniarek, zdolnych sprostać rosnącym potrzebom zdrowotnym seniorów. W 2009 roku geriatrię uznano za kluczową dziedzinę medycyny.
Liczba geriatrów wzrasta stopniowo – z 298 w 2013 roku do 481 w 2018 roku, z czego 471 obecnie praktykuje. Na dzień 28 marca 2018 roku w trakcie specjalizacji z geriatrii znajdowało się około 175 osób.
Problematyka demencji.
Choroby otępienne stają się globalnym wyzwaniem, a ryzyko ich wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem. Zgodnie z raportem World Alzheimer Report 2016, na całym świecie żyło 47,5 miliona osób cierpiących na demencję, w tym 28,5-33,3 miliona z chorobą Alzheimera. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że liczba osób dotkniętych demencją wzrośnie do 75,6 miliona w 2030 roku i osiągnie 135,5 miliona do 2050 roku.
Wsparcie dla osób z chorobami otępiennymi oraz ich opiekunów jest jednym z priorytetów polityki zdrowotnej.
Usługi pielęgnacyjne i opiekuńcze.
W związku z postępującym procesem starzenia się społeczeństwa, rośnie zapotrzebowanie na usługi pielęgnacyjne i opiekuńcze w ramach opieki długoterminowej. Ta forma opieki obejmuje organizację oraz udzielanie szerokiego wachlarza usług medycznych, opiekuńczych i pielęgnacyjnych dla osób z ograniczoną zdolnością do samodzielnego funkcjonowania.
W ramach opieki długoterminowej pacjenci mogą korzystać z świadczeń realizowanych zarówno w zakładach stacjonarnych (ZOL, ZPO), jak i w warunkach domowych. Szczegółowe informacje na temat dostępnych usług można znaleźć na stronach Oddziałów Wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz poprzez infolinię NFZ, która udziela wsparcia w zakresie dostępnych świadczeń.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - lekarze, przychodnie prywatne Mokotów.