Nowelizacja Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego ma na celu dostosowanie przepisów do wymogów konstytucyjnych oraz europejskich standardów. Proponowane modyfikacje mają na celu wzmocnienie ochrony praw obywatelskich i przywrócenie wymiaru sprawiedliwości opartego na poszanowaniu praw człowieka.
Ograniczenie stosowania tymczasowego aresztu.
Obecne regulacje umożliwiają zbyt łatwe wprowadzanie i przedłużanie tymczasowego aresztowania. Choć formalnie jest to środek ostateczny, stosowany tylko wtedy, gdy inne formy zabezpieczenia nie są wystarczające, w praktyce często staje się domyślnym rozwiązaniem. W 2016 roku sądy rejonowe zastosowały tymczasowe aresztowanie w 6081 przypadkach, a w 2023 roku już w 8490 sprawach.
Co proponujemy:
- Wprowadzenie zasady, że sama groźba surowej kary nie będzie wystarczająca do zastosowania tymczasowego aresztu (nowa treść art. 258 § 2 Kpk).
- Przy ocenie ryzyka utrudniania postępowania sąd będzie mógł uwzględnić wysokość kary tylko w przypadkach, gdy oskarżonemu grozi co najmniej 10 lat pozbawienia wolności lub gdy sąd I instancji nałożył na oskarżonego karę wynoszącą co najmniej 3 lata pozbawienia wolności.
- Maksymalny czas trwania tymczasowego aresztu przed wydaniem wyroku przez sąd I instancji wyniesie 12 miesięcy, jeśli surowa kara stanowiła jedną z przesłanek jego zastosowania.
- Aby przedłużyć areszt, prokuratura będzie zobowiązana do przedstawienia dowodów na sprawny przebieg śledztwa.
- Zwiększenie dostępu do akt sprawy dla podejrzanego oraz jego obrońcy w kontekście wniosków o zastosowanie lub przedłużenie tymczasowego aresztowania.
- Zrezygnowanie z organizowania zdalnych posiedzeń aresztowych.
- Prokurator nie będzie miał możliwości blokowania zmiany tymczasowego aresztu na poręczenie majątkowe.
- Prokurator nie będzie mógł brać udziału w spotkaniach podejrzanego z obrońcą ani kontrolować ich korespondencji.
- Zasadniczo nie będzie możliwości zastosowania tymczasowego aresztu, gdy grożąca kara pozbawienia wolności wynosi poniżej 2 lat.
- Możliwość ubiegania się o odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie nawet do trzech lat.
Jak jest teraz:
- Sąd może nałożyć tymczasowy areszt jedynie z powodu groźby surowej kary (art. 258 § 2 Kpk).
- Zdalne posiedzenia aresztowe są dozwolone.
- Tymczasowe aresztowanie nie jest możliwe, jeśli grożąca kara wynosi mniej niż rok pozbawienia wolności.
- Przez 14 dni po zastosowaniu tymczasowego aresztowania prokurator może uczestniczyć w spotkaniach aresztowanego z obrońcą i kontrolować jego korespondencję.
- W przypadku zmiany tymczasowego aresztowania na poręczenie majątkowe prokurator może sprzeciwić się wypuszczeniu aresztowanego do czasu rozpatrzenia zażalenia.
- Roszczenie o odszkodowanie za niesłuszne tymczasowe aresztowanie przedawnia się po roku.
Tworzenie przepisów prawnych powinno odbywać się w sposób racjonalny i zgodny z Konstytucją RP, także w kontekście przywracania zasad praworządności. Proponowana nowelizacja Kodeksu karnego oraz Kodeksu postępowania karnego ma charakter interwencyjny.
Ministerstwo Sprawiedliwości uznało, że szybka zmiana przepisów, w tym w kwestii tymczasowego aresztowania, jest niezbędna.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - kancelarie Targówek.