Dla współczesnych nagrobek postawiony przez rodzinę i przyjaciół to przede wszystkim symbol pamięci o zmarłym. Jednak z biegiem dziesięcioleci, a nawet stuleci, ta perspektywa się zmienia, a nagrobki na cmentarzach zyskują rolę świadectwa minionych epok.
Warszawskie nekropolie pełne są grobów, które upamiętniają nieistniejące już grupy społeczne, narodowości, a także dawne style artystyczne, symbolikę i mitologię. Przyjrzyjmy się mniej znanym zakątkom stołecznych miejsc pamięci.
Cmentarz prawosławny na Woli to jedyna warszawska nekropolia dedykowana osobom wyznania prawosławnego. Został oficjalnie otwarty w sierpniu 1841 roku, w dziesiątą rocznicę bitwy o Wolę. Do wybuchu I wojny światowej cmentarz charakteryzował się imponującą architekturą. Podczas Powstania Warszawskiego był miejscem egzekucji cywilów, a znajdująca się tam cerkiew służyła jako schronienie dla żołnierzy niemieckich i uległa częściowym zniszczeniom. Cmentarz wpisano do rejestru zabytków w 1965 roku.
Zabytkowy cmentarz protestancki rozpoczął działalność już w 1792 roku, a jego projektantem był znakomity architekt Bogumił Zug. Jest częścią wyjątkowego Zespołu Cmentarzy Wyznaniowych na Powązkach, stanowiącego cenny zabytek kultury materialnej i duchowej. Nekropolia uległa zniszczeniu podczas Powstania Warszawskiego, a w 1965 roku została wpisana na listę zabytków.
Warszawski Cmentarz Żydowski to jedna z największych nekropolii tego typu na świecie i niezwykle cenny przykład tradycyjnych macew, których liczba szacowana jest na około 150 tysięcy. W 1940 roku teren cmentarza włączono w obręb getta warszawskiego, a w czasie niemieckiej okupacji uległ on częściowemu zniszczeniu. Znajduje się tu wiele symbolicznych tablic i grobów upamiętniających ofiary II wojny światowej.
Cmentarz Muzułmańsko-Tatarski w Warszawie został założony w 1867 roku po zamknięciu Muzułmańskiego Cmentarza Kaukaskiego. Z inicjatywy mułły Seifetdina Chosianowa Siunajewa zakupiono teren pod nową nekropolię. Początkowo cmentarz służył głównie celom wojskowym, jednak z czasem zaczęto tam również grzebać cywilów. Największą grupę pochowanych stanowią spolszczeni Tatarzy litewscy.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - usługi pogrzebowe Wola.