Częstotliwość szczepień.
Zgodnie z rekomendacjami Komitetu Doradczego ds. Szczepień (ACIP), szczepienie przeciw grypie powinno być oferowane wszystkim chętnym. Należy je powtarzać co roku, ponieważ wirusy grypy szybko się mutują. Zmiany w strukturze wirusa sprawiają, że skład szczepionek na kolejny sezon grypowy musi być dostosowywany. Od sezonu 2019/2020 w Polsce dostępne są trzy rodzaje szczepionek czteroskładnikowych, w tym inaktywowane szczepionki typu split (z rozdzielonym wirionem) i subunit (podjednostkowe), które podaje się domięśniowo. Dodatkowo dostępna jest szczepionka żywa, donosowa, zawierająca tzw. mutanty cold-adapted, czyli wirusy przystosowane do namnażania w niższej temperaturze. Jest to szczepionka polecana dla dzieci powyżej 2. roku życia, a także dla osób poniżej 18. roku życia.
Warto również pamiętać, że poziom przeciwciał, które powstają po szczepieniu, zmniejsza się w miarę upływu czasu. W związku z tym, w kolejnym sezonie epidemicznym może on być zbyt niski, aby skutecznie chronić przed zachorowaniem.
Kto może się zaszczepić?
Decyzję o kwalifikacji do szczepienia podejmuje lekarz, który również wystawia receptę na szczepionkę. Samego szczepienia może dokonać wyłącznie lekarz lub pielęgniarka.
Kto powinien się zaszczepić?
Szczepienie jest szczególnie zalecane dla osób, które chcą uniknąć zachorowania na grypę, a także dla tych, którzy są narażeni na poważniejsze konsekwencje choroby, w tym:
- zdrowe dzieci w wieku od 6. miesiąca do 18. roku życia (szczególnie dzieci w wieku od 6. do 60. miesiąca życia),
- osoby z grup ryzyka, niezależnie od wieku,
- osoby w starszym wieku (powyżej 55 lat),
- osoby z astmą oraz innymi przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego,
- osoby z chorobami układu krążenia, nerek, osłabioną odpornością (np. po przeszczepach lub z HIV) oraz z chorobami nowotworowymi,
- osoby chorujące na cukrzycę,
- kobiety w ciąży lub planujące ciążę,
- pracownicy służby zdrowia.
Zaszczepić powinni się także pracownicy, którzy mogą przenosić wirusa na osoby z grup wysokiego ryzyka, takie jak osoby pracujące w ochronie zdrowia, szkołach, handlu czy transporcie. Szczepienie powinno obejmować również osoby opiekujące się małymi dziećmi, które nie mogą być szczepione, oraz inne osoby narażone na częsty kontakt z dużą liczbą ludzi.
Optymalny czas na szczepienie.
Najlepiej zaszczepić się przed rozpoczęciem sezonu grypowego, gdy tylko szczepionki będą dostępne w aptekach. Jeśli nie uda się to zrobić przed sezonem, szczepienie można wykonać w jego trakcie, czyli między listopadem a kwietniem.
Zakupy szczepionki – na co zwrócić uwagę?
- Warto pamiętać, że wszystkie zarejestrowane w Polsce inaktywowane szczepionki przeciw grypie są równoważne pod względem działania immunologicznego – wybór zależy od dostępności w aptekach.
- Wirusy zawarte w szczepionkach nie będą się namnażać w organizmie, nie spowodują choroby, lecz wytworzą przeciwciała ochronne (szczepionki inaktywowane).
- Przy zakupie szczepionki warto upewnić się, że jest ona aktualna na dany sezon epidemiczny.
- Szczepionki należy transportować w specjalnych torbach termicznych, aby zachować odpowiednią temperaturę.
Bezpłatne szczepienia w samorządach
W Polsce wiele samorządów lokalnych oferuje bezpłatne szczepienia przeciw grypie dla osób po 50. roku życia, szczególnie dla tych, którzy należą do grup ryzyka. Zakres wiekowy, w którym szczepienia są bezpłatne, zależy od decyzji lokalnych władz zdrowotnych i może różnić się w zależności od województwa.
Kto nie może się zaszczepić?
Choć szczepienie przeciwko grypie jest bezpieczne dla większości osób, istnieją pewne przeciwwskazania:
- choroby gorączkowe w okresie szczepienia,
- uczulenie na białko jaja kurzego (szczepionki zawierają niewielkie ilości tego białka, dlatego każda placówka powinna mieć zestaw do udzielania pomocy w przypadku reakcji alergicznych),
- reakcje alergiczne na antybiotyki zawarte w szczepionkach (neomycyna w szczepionkach typu split oraz gentamycyna w szczepionkach subunit),
- zespół Guillaina-Barrégo stwierdzony w ciągu 6 tygodni po poprzednim szczepieniu przeciw grypie.
Skuteczność szczepionek
Badania wykazują, że szczepionki przeciwko grypie mają wysoką skuteczność:
- od 70% do 90% – wśród zdrowych osób poniżej 65. roku życia,
- od 50% do 70% – w grupach osób z wyższym ryzykiem powikłań.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - lekarze, przychodnie prywatne Wesoła.