Na podstawie danych z Krajowego Rejestru Nowotworów w Polsce każdego roku rejestruje się ponad 160 tysięcy nowych przypadków nowotworów złośliwych, a około 100 tysięcy osób umiera z tego powodu. Ponad milion ludzi w Polsce żyje z diagnozą nowotworową, która została postawiona w ciągu ostatnich 15 lat. Nowotwory złośliwe są drugą główną przyczyną zgonów w kraju, zaraz po chorobach sercowo-naczyniowych. W przypadku mężczyzn najczęściej diagnozowanym nowotworem jest rak prostaty, tuż za nim znajduje się rak płuca i rak jelita grubego. Wśród kobiet najczęściej występujący nowotwór to rak piersi, a następnie rak płuca i rak jelita grubego. Wzrost liczby zachorowań i zgonów z powodu nowotworów w Polsce jest związany nie tylko z demografią, ale także ze zmianami w ekspozycji na czynniki ryzyka, w tym palenie tytoniu.
Więcej informacji na temat epidemiologii nowotworów złośliwych w Polsce można znaleźć w publikacji „Nowotwory złośliwe w Polsce” dostępnej na stronie Krajowego Rejestru Nowotworów.
Aby przeciwdziałać negatywnym trendom epidemiologicznym, w Polsce wdrożono Narodową Strategię Onkologiczną (NSO) na lata 2020-2030, która ma na celu wprowadzenie kompleksowych zmian w systemie onkologii. Strategia została uchwalona przez Radę Ministrów 4 lutego 2020 roku. Jej głównym celem jest poprawa przeżywalności pacjentów po zakończeniu leczenia nowotworowego oraz zmniejszenie liczby zachorowań na raka.
Ryzyko rozwoju nowotworów jest wyższe, jeśli:
- masz nadwagę,
- spożywasz dużo czerwonego, w tym przetworzonego mięsa,
- Twoja dieta jest uboga w pełnoziarniste produkty zbożowe oraz rośliny strączkowe,
- rzadko sięgasz po warzywa i owoce,
- brak Ci aktywności fizycznej,
- pijesz dużo alkoholu,
- palisz tytoń,
- spożywasz dużą ilość soli,
- często się opalasz i nie stosujesz filtrów przeciwsłonecznych.
Jak zredukować ryzyko zachorowania na raka?
Aż 90% przypadków nowotworów zależy od czynników zewnętrznych, na które mamy wpływ. Proste zasady zdrowego stylu życia mogą znacząco obniżyć ryzyko zachorowania. WHO twierdzi, że promowanie zdrowych nawyków może zapobiec nawet połowie wszystkich przypadków nowotworów. Wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia zostały opracowane na podstawie badań naukowych i opublikowane w ramach „Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem”, a na ich podstawie powstała także polska publikacja „12 sposobów na zdrowie”, która zawiera porady pomagające zmniejszyć ryzyko rozwoju raka:
Rzuć palenie.
W papierosach znajduje się aż 7 tysięcy substancji chemicznych, w tym ponad 70 rakotwórczych. Dym tytoniowy zwiększa ryzyko wystąpienia wielu rodzajów nowotworów, w tym raka płuc, gardła, krtani, jamy ustnej, trzustki, pęcherza moczowego, wątroby, nerki, szyjki macicy oraz białaczki.
Jeśli chcesz rzucić palenie, skorzystaj z pomocy lekarza lub skontaktuj się z Ogólnopolską Telefoniczną Poradnią Pomocy Palącym
Unikaj biernego palenia.
Bierne palenie jest szkodliwe i zwiększa ryzyko wielu nowotworów. W Polsce każdego roku około 2 tysięcy osób, które nigdy nie paliły, umiera z powodu biernego wdychania dymu tytoniowego.
Kontroluj masę ciała.
Nadwaga i otyłość to drugie po paleniu tytoniu najważniejsze czynniki ryzyka zachorowania na nowotwory. Utrzymanie zdrowej wagi ciała zmniejsza ryzyko nie tylko nowotworów, ale także innych chorób, takich jak choroby serca czy cukrzyca. Ryzyko raka rośnie wraz z ilością tkanki tłuszczowej w organizmie.
Regularnie ćwicz.
Ćwiczenia fizyczne zmniejszają ryzyko wystąpienia nowotworów jelita grubego, piersi i błony śluzowej macicy. Zaleca się co najmniej godzinę aktywności fizycznej dziennie o średniej intensywności lub 30 minut intensywnych ćwiczeń.
Odżywiaj się zdrowo.
Spożywaj więcej pełnoziarnistych produktów zbożowych, roślin strączkowych, warzyw i owoców. Zredukowanie spożycia przetworzonych produktów mięsnych oraz ograniczenie soli i mięsa czerwonego to istotne kroki w dbaniu o zdrowie.
Ogranicz picie alkoholu.
Nawet mała ilość alkoholu zwiększa ryzyko nowotworów, szczególnie raków jamy ustnej, gardła, wątroby i piersi. Alkohol w połączeniu z paleniem tytoniu tworzy szczególnie niebezpieczne ryzyko dla zdrowia.
Chroń się przed nadmiernym nasłonecznieniem.
Unikaj ekspozycji na słońce w godzinach największej intensywności (10:00–16:00). Stosuj kremy z filtrem, nos okularów przeciwsłonecznych i odpowiednią odzież ochronną.
Zadbaj o bezpieczeństwo w pracy.
Zabezpiecz się przed szkodliwymi substancjami chemicznymi w miejscu pracy, które mogą prowadzić do rozwoju nowotworów, np. rak płuca związany z narażeniem na azbest.
Zbadaj o poziom radonu w domu.
Radon, radioaktywny gaz, który może występować w domach, jest przyczyną raka płuc. Należy wykonać pomiar jego stężenia, aby uniknąć zagrożenia.
Zadbaj o zdrowie kobiet.
Karmienie piersią zmniejsza ryzyko raka piersi, a unikanie hormonalnej terapii zastępczej obniża ryzyko zachorowania na raka piersi i jajników.
Korzystaj z programów szczepień ochronnych.
Szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz wirusowi HPV mogą zmniejszyć ryzyko wystąpienia nowotworów, takich jak rak szyjki macicy.
Regularnie wykonuj badania profilaktyczne.
Udział w programach badań przesiewowych zwiększa szansę na wczesne wykrycie nowotworów, co znacząco podnosi szanse na skuteczne leczenie.
To jeden z artykułów powiązanych z branżą - lekarze, przychodnie prywatne Wilanów.