Historia Ursusa
Na terenie dzisiejszego Ursusa od XIV wieku istniały trzy wsie: Czechowice, Skorosze i Szamoty, w późniejszym okresie również Gołąbki. Dopiero XX wiek przyczynił się do rozwoju tych miejscowości. Gdy w 1916 r. pobliski Pruszków z gminy przekształcił się w miasto, siedzibą gminy stały się Skorosze.
Pierwszym wójtem został człowiek wywodzący się z tych ziem - Władysław Hass. Był potomkiem małżeństwa Hassów (Józefa i Krystyny), którzy w połowie XIX w. nabyli te ziemie od ówczesnego prezydenta Warszawy Teodora Andraulta de Langerona.
W 1923 r. na terenie Szamot oddano do użytku fabrykę Zakładów Mechanicznych "Ursus". Sąsiedztwo przemysłu przekształciło Czechowice w osiedle przyfabryczne. Mimo iż kryzys lat trzydziestych wyhamował rozkwit miejscowości, wieś liczyła w 1939 r. około 7 tys. mieszkańców i na swoim terenie miała szkołę powszechną, posterunek policji i przystanek kolejowy.
W latach 1939-1945 Niemcy przejęli fabrykę i produkowali tam uzbrojenie. W trakcie wojny, w zakładach produkowano nielegalnie zapalniczki zwane "sabotażówkami", dochód z nich zasilał polskie podziemie. W 1945 r., w trakcie wycofywania się wojsk niemieckich z terenów Czechowic próbowano wysadzić zakłady mechaniczne, jednak nie udało się to dzięki akcji polskich partyzantów.
Lata wojny to także konspiracja antyniemiecka. Na terenie Czechowic działała 10 kompania „Kordian” stanowiąca część trzeciego batalionu VI rejonu AK „Helenów”. Z tych terenów wywodzi się również część batalionu „Miotła”, który w zgrupowaniu „Radosław” walczył w powstaniu warszawskim. Powstała też kompania 7 pułku „Garłuch-Madagaskar”. W budynku przy ul. Bohaterów Warszawy 31 w okresie od sierpnia 1944 do stycznie 1945 roku mieścił się powstańczy szpital "Kordian" należący do VI rejonu Armii Krajowej, o czym informuje pamiątkowa tablica.
Tuż po wojnie, już w 1945 r. w zakładach zaczęto prace studyjne nad produkcją ciągnika rolniczego na bazie niemieckiego ciągnika Lanz-Buldog. Od 1947 r. miejscowość zaczęła się ponownie rozwijać dzięki rozpoczęciu produkcji tego ciągnika.
1 lipca 1952 roku Czechowice, Skorosze, Szamoty, Gołąbki i Grabkowo zostały połączone w jedno miasto Czechowice, które w 1954 r. zmieniło nazwę na Ursus.
Ursus szybko się rozwijał, przede wszystkim za sprawą fabryki. W latach 1968-1978 powstało w Ursusie największe osiedle mieszkaniowe Niedźwiadek składające się przeważnie z wysokich bloków. 1 sierpnia 1977 r. Ursus został przyłączony do Warszawy i stał się częścią dzielnicy Ochota.
1 stycznia 1993 roku z części dotychczasowej dzielnicy Ochota utworzono nową dzielnicę Ursus. W wyniku zmiany ustroju m.st. Warszawy dokonanej na mocy ustawy z dnia 25 marca 1994 roku Warszawa stała się związkiem komunalnym 11 gmin, w którego skład wchodziła gmina Warszawa-Ursus. Następnie, na podstawie ustawy z dnia 15 marca 2002 roku o ustroju miasta stołecznego Warszawy stolica Rzeczypospolitej Polskiej miasto stołeczne Warszawa stało się gminą mającą status miasta na prawach powiatu, a Ursus jedną z 18 dzielnic.
25 czerwca 1976 r. w Zakładach Mechanicznych Ursus rozpoczęły się strajki w proteście przeciwko podwyżkom cen żywności. Na kilkanaście godzin zablokowane zostały linie kolejowe co doprowadziło do brutalnej pacyfikacji dokonanej przez milicję, których efektem były procesy i surowe wyroki dla organizatorów. W trakcie protestów zatrzymano pociągi jadące trasą przez Ursus, próbowano nawet przeciąć tory.
Historia Osiedla Gołąbki
W odróżnieniu od pozostałych osiedli Ursusa, które wcześniej były zwykłymi wsiami, na terenie Gołąbek znajdował się folwark oraz stawy rybne. W późniejszym czasie, w okresie 20-lecia międzywojennego, Gołąbki zamieszkiwali głównie urzędnicy miejscy, wojskowi i pracownicy kolei.
Mieszkał tu między innymi Władysław Grabski (premier RP, autor reformy walutowej z 1924 r.), Stanisław Wojciechowski (prezydent RP). Później zamieszkały tu ich dzieci Zofia Wojciechowska z mężem Janem Grabskim.
Gołąbki dawniej miały status wsi w gminie Skorosze, w województwie warszawskim, w powiecie warszawskim.
- w latach 1952 - 1954 część Czechowic
- w latach 1954 - 1977 część miasta Ursus
- od 1977 r. część Warszawy
Historia Osiedla Skorosze
W 1528 Skorosze liczyły około 33,6 ha. W wieku XV posiadała własny młyn. W 1827 roku Skorosze miały 10 chałup, 141 mieszkańców i szkołę początkową. Pod koniec XIX wieku była to pospolita wieś, leżąca przy obecnej ulicy Dzieci Warszawy. Od 1889 wieś należała do gminy Pruszków z siedzibą w Skoroszach.
W 1916 kiedy utworzono gminę Skorosze, wieś zyskała na znaczeniu. W skład gminy Skoroszy weszły pobliskie wsie między innymi: Czechowice, Szamoty, Raków, Salomeja, Okęcie, Szczęśliwice, Opacz Duża i Mała, Załuski, Reguły, Reguły-Kuchy, Ostoja Pęcicka i Michałowice.
W 1932-1933 inżynier Lucjusz Burdzyński zbudował we wsi cegielnię, w której później mieściła się fabryka kosmetyków Spółdzielni Pracy "Kamelia", a obenie na tym terenie mieści się firma Oriflame.
Szybki rozwój pobliskich Czechowic spowodował, że wieś Skorosze zaczęła tracić na znaczeniu i w 1937 siedziba gminy została przeniesiona do Czechowic.
W 1 lipca 1952 z osiedla: Czechowice, Skorosze, Szamoty, Gołąbki i Grabkowo utworzono nowe miasto Czechowice, któremu 27 kwietnia 1954 zmieniono nazwę na Ursus. 1 sierpnia 1977 Ursus został włączony do Warszawy, stając się częścią dzielnicy Ochota.
Historia Osiedla Szamoty
Wcześniej wieś nosiła nazwę Bożeja a następnie Szwaby. Pierwsza wzmianka dotycząca tej wsi pochodzi z 1479 roku.Jej ówczesnymi właścicielami Byli: Szwabowie, Stossowie, Płońscy, Bieńkowscy, Zielińscy, Dobietccy, Popławscy i Bucholcowie.
W 1864 roku ukazem cara Aleksandra II dokonano uwłaszczenia następujących chłopów: Schneidera, Szadkowskiego i Wiśniewskiego.Bardzo ważnym wydarzeniem w życiu wsi było oddanie do użytku Kolej Warszawsko-Kaliskiej, która przecięła północną cześć gruntów wsi Szamoty.
20 października 1932 roku nastąpiło połączenie linii kolejowych warszawsko-kaliskiej z warszawsko-wiedeńską. Trzy kilometrowy odcinek torów przeciął wschodnią część pól wsi Szamoty pomiędzy stacjami kolejowymi: Warszawa Gołąbki i Warszawa Włochy
Za początek końca wsi, uważa się rok 1921 wtedy to Dyrekcja zakładów, zakupiła od Leona i Antoniego Trębskich oraz Jankowskich około 2 hektarów ziemi pod budowę fabryki należącej do Zakładów Mechanicznych Ursus.
W 1937 roku dyrekcja PZInż Podjęła decyzje o budowie Kuźni, przeznaczono na ten cel boisko RKS/u Ursus, dokupiono jeszcze Staw i łąkę Trembskich. Pieniądze wypłcone przez fabrykę poszły częściowo na budowę remizy strażackiej i urzędu gminy w Czechowicach (ul. Rynkowa 8) oraz częściowo na szkołę w Skoroszach.
Tuż po wojnie zakład wykupił gospodarstwo braci Kosińskich. wybudowano tam dom kultury oraz dwa domy mieszkalne z czerwonej cegły.
W 1952 fabryka rozwijająca się w kierunku północnym przekroczyła Bazaltowy trakt. Ruch uliczny skierował się ulicami: Jagiełły (wtedy Mickiewicza) i Traktorzystów.
Fabryka coraz bardziej rozrastała się, wykupując coraz więcej terenu od właścicieli. Którzy przenosili się do pobliskich Czechowic.
Przez taką politykę na terenie Szamot w samym środku znajdowała się fabryka a od wschodu (od Włoch) i od zachodu (od Gołąbek) pozostały, wybudowane tuż po wojnie baraki mieszkalne, które służyły jako hotele pracownicze. Ostatecznie i one zostały wchłonięte przez zakład, kiedy to w połowie lat 70, została podjęta decyzja o licencyjnej rozbudowie zakładu.
Katastrofa kolejowa w Ursusie
Wydarzyła się 20 sierpnia 1990 o godzinie 6.20 na odcinku Grodzisk Mazowiecki-Warszawa Zachodnia. W jej wyniku poniosło śmierć 16 osób, a 43 zostało rannych. Przyczyną katastrofy było najechanie pociągu pospiesznego "Silesia" relacji Praga-Warszawa Wschodnia na koniec pociągu osobowego relacji Szklarska Poręba-Warszawa Wschodnia.
Historia Zakładów Mechanicznych URSUS
- 1893 – przy ul. Siennej 15 w Warszawie inżynierowie: Kazimierz Schonfeld, Kazimierz Matecki, Ludwik Rossman oraz czterech przedsiębiorców: Alfred Fijałkowski, Stanisław Rostocki, Aleksander Radzikowski i Karol Strassburger zakłada "Przemysłowe Towarzystwo Udziałowe" produkujące armaturę (głównie dla przemysłu cukrowniczego, spożywczego i gorzelnianego, rozszerzając stopniowo asortyment dla centralnego ogrzewania, wodociągów, itp.), kapitałem założycielskim był posag siedmiu panien – córek wspomnianych założycieli (co upamiętniono znakiem firmowym P7P oraz później nazwą jednej z ulic w obrębie ZM Ursus).
- 1907 – zmiana nazwy na "Towarzystwo Udziałowe Specyalnej Fabryki Armatur i Motorów" oraz znaku P7P na URSUS (łac. niedźwiedź, nazwa zainspirowana jedną z głównych postaci z książki "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza, słynącą z siły) oraz rozszerzenie produkcji o silniki spalinowe (o mocy od 5 KM oparte na wzorach szwedzkich i napędzane paliwem ciężkim i spirytusowym oraz silników średnioprężnych 2- i 4-suwowych o mocach do 60 KM.
- 1912 – zakupienie licencji od firmy Fielding und Platt na produkcję silników o mocy 70 KM napędzanych gazem.
- 1913 – podstawa produkcji to silniki wysokoprężne o mocach do 450 KM, eksportowane głównie do carskiej Rosji.
- 1915 – próba skonstruowania ciągnika rolniczego pod kierownictwem polskiego profesora Karola Taylora, w wyniku czego w 1918 powstał prototyp.
- 1921 – "Zakłady Mechaniczne Ursus S.A." rozpoczynają remonty samochodów wojskowych i otrzymują pożyczkę rządową w kwocie 500 000 dolarów na budowę fabryki i uruchomienie produkcji 2 typów ciężarówek – pożyczka nie zostaje wypłacona w terminie. Za część pieniędzy, przedsiębiorcy nabywają od Rocha Skrzeszewskiego grunty w Czechowicach (dziś dzielnica Ursus) pod budowę fabryki.
- 1922 – z fabryki o nowej nazwie "Fabryka Silników i Traktorów URSUS – S.A." wyjeżdżają pierwsze traktory nazywane "ciągówkami" z dwucylindrowym silnikiem naftowym o mocy 25 KM, w latach 1922-1927 wyprodukowano 100 sztuk.
- 1923 – zmiana nazwy na Zakłady Mechaniczne URSUS – S.A., a głównym celem spółki stała się produkcja samochodów – w tym celu w Czechowicach pod Warszawą (dziś dzielnica Ursus) powstała nowa fabryka URSUSA. Projektował ją między innymi Franciszek Lilpop i Marek Leykam.
- 1924 – podpisanie z Ministerstwem Spraw Wojskowych umowy na dostawę 3-tonowych Berlietów CBA i 1,5 tonowych S.P.A. 25/C Polonia.
- 1928 – demonstracja pierwszych 52 krajowych ciężarówek Ursus. Z okazji tego wydarzenia na uroczystości przybywają: Ignacy Mościcki (prezydent RP) oraz Zygmunt Słomiński (prezydent Warszawy).
- 1929 – fabrykę opuszcza 300 samochodów ciężarowych i 50 autobusów Ursus A, produkowanych na licencji włoskiej firmy SPA.
- 1930 – upadek spółki (na skutek złego zarządzania i przeinwestowania fabryki – możliwości produkcyjne były 2 razy większe niż kontrakty), upaństwowienie i włączenie do Państwowych Zakładów Inżynierii, a główna produkcja dla potrzeb wojska, ale i szerokiego asortymentu pojazdów jedno i dwuśladowych dla rynku cywilnego, podpisano umowę licencyjną pomiądzy P.Z.Inż. a firmą Saurer na silniki Aero-Disel BLDo mocy 84 KM na olej napędowy (ropę) oraz 80 KM na benzynę, przeznaczonych do samochodów o ładowności 4 tony.
- 1931 – koniec produkcji samochodów i autobusów Ursus A.
- 1932 - podjęto i zrealizowano decyzję o budowie czołgów typu TU, opracowany został motocykl Sokół - 1000 o mocy 22 KM i Sokół - 600 o mocy 15,5 KM.
- 1930-1939 – w zakładach powstaje 737 czołgów, 700 ciągników wojskowych, ponad 1000 samochodów URSUS oraz samochodów i autobusów Saurer, w tym samochody pancerne wz.29 "Ursus", około 1500 motocykli Sokół 1000 i Sokół 600 dla wojska i około 1000 na rynek cywilny, a ponadto silniki lotnicze, stacjonarne i dla rolnictwa.
- 1939 – zajęcie zakładów przez Niemców i przestawienie całej produkcji na cele zbrojeniowe, w 1945 park maszynowy zostaje wywieziony, a budynki zdewastowane.
- 1945 - na podstawie pozwolenia wydanego przez władze rosyjskie część załogi Ursusa wraz z inżynierem Bolesławem Koehlerem, który pracował w Ursusie prawdopodobnie od roku 1936, wyjechała z misją poszukiwawczą na Dolny Śląsk, gdzie Niemcy wywieźli urządzenia i maszyny z fabryki Ursus. Część maszyn udało się odzyskać.
- 1946 - w zniszczonych zakładach rozpoczynają się prace projektowe nad ciągnikiem rolniczym na podstawie niemieckiego ciągnika Lanz-Buldog, powstała krajowa konstrukcja ciągnika LB-45, później nazwanego C-45 (wyprodukowano ich do 1959 60 000 sztuk).
- 1947 - wyprodukowano pierwszy po wojnie traktor typu "Ursus".
- 1953 - 16 kwietnia został wyprodukowany 20 000 traktor.
- 1954 - uruchomienie produkcji silnika D-35 w oparciu o licencję radziecką, opracowanie modernizacji ciągnika C-45.
- 1957 – powstaje pierwszy całkowicie polski lekki ciągnik C-325 (produkowany po modernizacjach do 1993); prototyp ciągnika przeznaczonego dla rolnictwa i ogrodnictwa C-308; powstanie 4-cylindrowego silnika S-314, powstałego z uwielokrotnienia S-312 stosowanego w C-325, o mocy 58 KM.
- 1963 – początek produkcji ciągnika C-328 powstałego na bazie C-325 (ponad 100 000 sztuk do 1967).
- 1963 - wyprodukowanie w ZM Ursus 100-tysięcznego ciągnika jakim był C-328.
- 1965 – rozpoczęto produkcję średniego ciągnika C-4011 o mocy 42 KM (po modernizacjach jako C-355 i C-360 sprzedawany do 1992).
- 1966- wystawiony na moskiewskiej wystawie maszyn rolniczych ciągnik Ursus C-335 otrzymał złoty medal, zatrudnienie wynosi około 12 000 osób.
- 1967 – do produkcji wchodzi nowy ciągnik C-330 (433 182 sztuki sprzedane do 1993).
- 1969 – początek produkcji ciężkich ciągników C-385 z silnikiem 4-cylindrowym o mocy 76 KM (konstrukcja Polsko-Czechosłowackiego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Ciągników w Brnie), potem Ursus 1604 o mocy 150 KM i kolejne modyfikacje.
- 1968-1972 – opracowanie prototypów rodziny nowych polskich ciągników, nie wdrożone do produkcji z przyczyn politycznych.
- 1974 – zakup licencji w firmach Massey Ferguson (ciągniki) i Perkins (silniki), wyprodukowanie 500 000 ciągnika.
- 1976 - 25 czerwca w ZM Ursus rozpoczęły się strajki w proteście przeciwko podwyżkom cen żywności.
- 1978 - rozpoczęcie montażu szkoleniowego ciągników licencyjnych MF-235 z części dostarczonych przez licencjonodawcę.
- 1983 - wyprodukowanie milionowego ciągnika.
- 1984 – początek produkcji seryjnej ciągników licencyjnych o mocach 38 i 47 KM.
- 1986 - pierwszy zmodernizowany ciągnik Ursus C-330M.
- 1987 - rozpoczęcie montażu 4 cylindrowego ciągnika postlicencyjnego Ursus 4512.
- 1990 - podjęcie produkcji zmodernizowanej rodziny ciągników ciężkich 934-1634.
- 1993 - wprowadzenie do produkcji ciągnika Ursus 5314 i 5312 o mocy 72 KM.
- 1997 - wprowadzenie do produkcji ciągnika Ursus 6014 i 6012 o mocy 82 KM, od roku 1994 wyprodukowano łącznie 18 tys. ciągników.
- 1998 – na bazie "Zrzeszenia Przemysłu Ciągnikowego Ursus" powstają "Zakłady Przemysłu Ciągnikowego URSUS S.A." i w wyniku restrukturyzacji w latach 1998-2003 zakłady w Warszawie, Żyrardowie, Gorzowie Wlkp., Chełmnie, Nisku, Sulęcinie, Włocławku, Lublinie, Poznaniu ulegają rozdrobnieniu.
- 2001 – powstanie "Fabryki Ciągników Ursus Sp. z o.o.", która wspólnie z PHZ Bumar utworzyła "URSUS Sp. z o.o.", będący właścicielem marki Ursus, patentów i homologacji.
- 2006 - 2 czerwca taśmy montażowe opuszcza 1,5-milionowy ciągnik, był to model Ursus 1654.
- 2007 - sprzedano 1050 ciągników w całym roku co stanowi miesięczną produkcję w latach 90.
Źródło - artykuł w Wikipedii,
autorzy: wikipedyści,
licencja: GNU FDL,
Źródło - artykuł w Warszawawikia,
autorzy: wikiapedyści,
licencja: GNU FDL,